De anti-Europese retoriek zwol de laatste jaren in vele verkiezingsbijeenkomsten aan. De varianten op ‘eigen volk eerst’ konden steeds vaker opgetekend worden uit de monden van mensen van wie je dat niet zo direct zou verwachten. Maar echt grote zorgen leek men zich in Brussel niet te maken. Ja, de Grieken hadden zich het slachtoffer gevoeld van de snoeiharde saneringsmaatregelen die hen door Europa en het IMF waren opgelegd. En de Hongaren en Polen leken zich weinig aan te trekken van de Brusselse kritiek op hun nationalistische, op gespannen voet met een open democratie staande, maatregelen – bijvoorbeeld richting de vrije pers.
Door: Herman Koetsveld en Enis Odaci
Maar toen op 6 april 2016 een meerderheid van de Nederlanders het handelsverdrag met Oekraïne van tafel veegde en een paar maanden later de Brexit een feit was, werd duidelijk: Europa als uniek project van gezamenlijkheid en solidariteit om de vrede, de welvaart en dus het welzijn van alle Europese burgers te bevorderen, wankelt. Het fundament van het vertrouwen in de onderlinge samenwerking lijkt te verkruimelen onder een diep wantrouwen tegen ‘de zakkenvullers in Brussel’. Gelijktijdig moest er met Turkije een moeizame en nog steeds niet werkende, overeenkomst worden gesloten om de stroom vluchtelingen uit vooral Syrië, maar ook uit Noord-Afrika niet langer ongecontroleerd richting West-Europa te laten gaan. Europa bleek tot het bot verdeeld en nauwelijks solidair met Griekenland en Italië, die er te vaak alleen voor stonden om de vluchtelingen bij te staan. Staat ons dit jaar een overwinning van Marine le Pen en het Duitse AfD te wachten?
Het rommelt aan de oostgrens met Rusland. Het doorgaande geweld in Oekraïne, de oplopende spanningen rond de Baltische staten leidt tot de breed gedragen roep om de defensiebegrotingen rap en fors op te hogen. In het licht van de uiterst gewelddadige Europese geschiedenis is de vraag naar de toekomst van Europa een buitengewoon spannende geworden. Het is volstrekt duidelijk dat een gezamenlijk Europa, dat enkel leunt op de waarden van enerzijds de vrije markt en anderzijds op die van een technocratisch, afstandelijk en geldverslindend bestuursapparaat moreel failliet is en zijn eigen ondergang bij ongewijzigd beleid organiseert.
Ook hier is de vraag naar een grondige hervorming aan de orde. Er hoeft niet ver gezocht te worden. Europa is groot geworden van de basiswaarden van het christendom. Waarden als gelijke rechten voor iedereen, solidariteit met de armen, principiële ruimhartigheid jegens culturele- en religieuze minderheden. En dus ook bondgenootschappen sluiten met landen en volken die de democratische waarden hoog houden. Voorloper durven zijn in de zorg voor alles wat leeft. ‘Wir schaffen es’, zei Bondskanselier Angela Merkel toen zij vertelde te staan voor het recht van vluchtelingen op een humane opvang. Op menselijkheid dus. Het kwam haar op bakken kritiek te staan. Maar elke hervorming staat of valt met de geestkracht van mensen die geloven dat het anders, dat het beter kan.
Het jaar 2017: Lessen uit 500 jaar Reformatie
Deel 1: Wereld – Verbondenheid of versplintering
Deel 2: Europa – Einde of nieuw begin
Deel 3: Nederland – Hoe Holland hervormt
Deel 4: Kerk – Hervorming of parmantige neo-orthodoxie
Deel 5: Moskee – Uitsluiting of samenwerking
Deel 6: Ik – Van hard tot hart
Deel 7: Een verbindend woord
Meer info
- Dit jaaroverzicht is gepubliceerd in het blad Volzin.