December is een mooie maand om terug te blikken. We zullen weer overspoeld worden door allerlei jaaroverzichten, de muziek Top 2000, en meer van dat soort handige samenvattingen. Als we onszelf elf maanden lang zouden afsluiten van het nieuws, missen we weliswaar de actualiteit, maar in december krijgen we alle gebeurtenissen in de wereld keurig verpakt in handige overzichten en schema’s toch wel. Bijkomend voordeel is dat in laatste week van december de jaaroverzichten ontdaan zijn van alle hype. Dus op 1 januari gaat de televisie op zwart, de krant in de open haard, de radio op ruis, en op de smartphone verwijderen we Facebook en Twitter. Totdat het weer december is.
Dat gaan we natuurlijk niet doen. We leven in een nieuwsmaatschappij, een 24-uurs economie, een tijd van informeren en bereikbaar zijn. Als we zelf niets doen aan actieve nieuwsgaring, zullen onze collega’s, buren en vrienden ons wel vertellen wat er loos is in de wereld. De diverse knooppunten tussen mensen zijn razendsnel en exponentieel toegenomen. We zijn onderdeel van een gemeenschap, of we er bewust van zijn of niet, of we het willen of niet. Iedereen weet van elkaar, iedereen vindt elkaar, iedereen kijkt naar elkaar. De wereld is een dorp, het nieuws elders consumeren we even snel als het nieuws nabij.
Waar is het individu gebleven? Wie bent u? Wie ben ik? Kunnen we alleen nog maar denken in gemeenschappen? Kunnen we de ander alleen nog maar benaderen met de intentie om te weten of hij of zij een van ons is? We worden namelijk voortdurend gedwongen om te kiezen, meer dan ooit. Of beter gezegd: nu is het zichtbaarder dan ooit. We moeten kiezen voor Nederland of Marokko. Voor democratie of theocratie. Voor Israël of Palestina. Voor christendom of islam. Voor Zwarte Piet of Witte Piet. Voor Obama of Poetin. Als we ons niet uitspreken voor de een of ander, vindt de vragensteller ons verdacht. Als we ons niet uitspreken zijn we niet interessant, zeker niet voor de media. Want dan zijn we te genuanceerd. Heb nog maar eens een eigen mening, ook al ben je lid van een politieke partij, een kerk, een vereniging of een moskee. Geen keuze is ook een keuze!
Laten we de proef op de som nemen. Als individu ga ik een mening geven, kijken of u dat kunt waarderen. Ik vind GroenLinks een onzichtbare partij. Ik vind dat ‘de kerk’ niet begrijpt dat Jezus wel twee keer na zou denken voordat Hij/hij lid zou worden van een kerkelijke geloofsgemeenschap. Ik vind dat moslims in Nederland vooral aan zichzelf te wijten hebben dat ze in de hoek van een boksring staan. Ik vind Wilders een typische Nederlander. Ik vind bovendien dat we nog lang niet de kern van vrijheid van meningsuiting hebben geraakt. Laat ik u maar snel fijne feestdagen wensen…
Meer info?
Deze column verscheen in het december-nummer 2014 van De Linker Wang.